Gervigreind: Hraðall þekkingar – en ekki gallalaus Sigvaldi Einarsson skrifar 12. febrúar 2025 13:00 Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Ekkert ævintýri fyrir mongólsku hestana María Lilja Tryggvadóttir Skoðun Þegar hæstaréttarlögmenn kynda undir mismunun og kerfisbundnu ofbeldi Skoðun Tæknin á ekki að nota okkur Anna Laufey Stefánsdóttir Skoðun Nám í skugga óöryggis Sigurður Árni Reynisson Skoðun „Þótt náttúran sé lamin með lurk!“ Sigurjón Þórðarson Skoðun Er einhver hissa á fúskinu? Magnús Guðmundsson Skoðun Það eru allir að greinast með þetta POTS – hvað er það? Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Réttmætar áhyggjur eða ósanngjarnar alhæfingar? Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun Umgengnistálmanir – brot á réttindum barna Einar Hugi Bjarnason Skoðun Meðsek um þjóðarmorð vegna aðgerðaleysis? Pétur Heimisson Skoðun Skoðun Skoðun Áttatíu ár frá Hírósíma og Nagasakí Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er einhver hissa á fúskinu? Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Þegar hæstaréttarlögmenn kynda undir mismunun og kerfisbundnu ofbeldi skrifar Skoðun Réttmætar áhyggjur eða ósanngjarnar alhæfingar? Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun „Þótt náttúran sé lamin með lurk!“ Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Ekkert ævintýri fyrir mongólsku hestana María Lilja Tryggvadóttir skrifar Skoðun Nám í skugga óöryggis Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Tæknin á ekki að nota okkur Anna Laufey Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ytra mat í skólum og hvað svo? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Sorglegur uppgjafar doði varðandi áframhaldandi stríðin í dag Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslaust Ísland! - Með hjálp stefnu um skaðaminnkun Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Meðsek um þjóðarmorð vegna aðgerðaleysis? Pétur Heimisson skrifar Skoðun Tími ábyrgðar í útlendingamálum – ekki uppgjafar Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Takk starfsfólk og forysta ÁTVR Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Þjóðarmorðið í Palestínu Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Eldra fólk, þolendum ofbeldis oft ekki trúað Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Tölfræði og raunveruleikinn Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Umgengnistálmanir – brot á réttindum barna Einar Hugi Bjarnason skrifar Skoðun Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir skrifar Skoðun Baráttan um þjóðarsálina Alexandra Briem skrifar Skoðun Lagaleg réttindi skipta máli Kári Garðarsson skrifar Skoðun Pride and Progress: Advancing Equality Through Unity Clara Ganslandt skrifar Skoðun Hver rödd skiptir máli! Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Sýnum þeim frelsið Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Endurhæfing skiptir öllu máli í Parkinson Helga G Halldórsdóttir skrifar Skoðun Hinsegin í vinnunni Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Við stöndum þeim næst en fáum ekki rödd Svava Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur.
Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar
Skoðun Sorglegur uppgjafar doði varðandi áframhaldandi stríðin í dag Matthildur Björnsdóttir skrifar
Skoðun Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Stjórnun, hönnun og framkvæmd öryggisráðstafana í Reynisfjöru Magnús Rannver Rafnsson skrifar
Skoðun Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir skrifar