Fyrsta dæmi af skrifandi alþýðukonu er frá 17. öld Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 1. nóvember 2016 09:30 "Þó konur hafi ekki fengið formlega menntun innan skóla þá má í bókum kvenna finna efni sem tengist skólunum,“ segir Guðrún sem hefur nýlega gefið út bók um rannsóknir sínar. Vísir/Anton Brink Lengi framan af stóð konum ekki til boða að verma skólabekki en Guðrún Ingólfsdóttir bókmenntafræðingur ætlar að halda erindi í dag um bókmenningu íslenskra kvenna á miðöldum. Fyrirlesturinn er í Lögbergi í Háskóla Íslands og hefst klukkan 16.30. Guðrún, hvað áttu við með bókmenningu? „Þegar talað er um bókmenningu á þessum tíma þá tengist það fyrst og fremst handritamenningu. Þó prentsmiðja væri í landinu þá hefur ekki varðveist nema ein prentbók úr eigu konu fyrir 1730, mér vitanlega.“ Kunnu konur yfirleitt að lesa og skrifa? „Já, það sem ég var fyrst og fremst að gera var að reyna að fá innsýn í bókmenningu kvenna frá miðöldum til ársins 1730. Ég leitaði að öllu sem ég gat fundið um bókaiðju kvenna frá þessum tíma hvort sem það voru handrit sem þær áttu eða handrit með þeirra hendi. Ég fór líka í skáldaðar og sögulegar heimildir og reyndi að finna dæmi um bóklega menntun kvenna. Framan af voru það fyrst og fremst yfirstéttarkonur sem fengu hana. Það er ekki fyrr en á 17. öld sem ég fann dæmi af læsri og skrifandi alþýðukonu. Það er í sjálfu sér mjög merkilegt því að lög um lestrarkennslu tóku ekki gildi fyrr en um miðja 18. öld og lög um skriftarkennslu árið 1880.“ Af hverju stoppar þú við 1730? „Það ár deyr Árni Magnússon handritasafnari og það urðu ákveðin vatnaskil eftir söfnun hans. Ég sá þess hreinlega stað í bókaeign kvenna.“ Hvers konar bækur áttu konur? „Bækur kvenna voru fjölbreyttar að efni og erfitt að lýsa þeim í stuttu viðtali. Sumpart endurspeglar þó bókaeign kvenna eitt meginhlutverk þeirra sem húsmæðra og mæðra, en þær sáu oft um menntun barna á fyrstu stigum. Og þó að þær hafi ekki fengið formlega menntun innan skóla þá má í bókum kvenna finna efni sem tengist skólunum.“ Fyrirlesturinn er ókeypis og allir eru velkomnir á hann meðan húsrúm leyfir. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 1. nóvember 2016. Menning Mest lesið „Þetta kom mér jafnmikið á óvart eins og öðrum“ Tíska og hönnun Elliot Page frumsýndi nýju kærustuna á Skólavörðustígnum Lífið Skapandi sumarstarf varð að þætti á laugardagskvöldum á RÚV Bíó og sjónvarp Skordýrabrúðkaup í Laugardalslaug Lífið Sonur Rögnu og Árna fæddur Lífið Krakkatían: Leikhópurinn Lotta, fótboltamót og sumarsólstöður Lífið Næsti Bond undir þrítugu og þrír efstir á blaði Bíó og sjónvarp Rúrik mætti með kærustuna í brúðkaupið Lífið Lilja Sif Pétursdóttir krýnd Miss Supranational Europe og talin myndfríðust Lífið Einn með fyrsta vinning og vann tæpar 54 milljónir Lífið Fleiri fréttir Laxveiði í net á góðum sumardegi 1993 í Óseyrarnesi Ragga Gísla er borgarlistamaður Reykjavíkur Stórstjörnur úr dansheiminum í Tjarnarbíói Ráðin nýr forstöðumaður Gunnarsstofnunar á Skriðuklaustri „Er ég ekki nóg nema ég sé í gervi einhvers annars?“ Dularfull glæpasaga fær bókafólk til að klóra sér í kolli Ungfrú Ísland og Hringir Orfeusar og annað slúður með flest verðlaun á Grímunni Frægasti ástarþríhyrningur sögunnar fær nýtt líf Ljóð Lomma reyndist vera skáldskapur gervigreindarinnar Eva Fretheim hlaut Glerlykilinn Listamaðurinn sem gleymdist gjörsamlega „Ekkert gengið að casha út á pabba“ Hildur í aðalhlutverki á Listahátíð í Reykjavík Skjaldborg í átjánda sinn: „Ef maður býr á svona stað og vill eitthvað þá verður maður að hafa fyrir því sjálfur“ Verðlaunaleikstjóri leikstýrir jólasýningu Þjóðleikhússins Krimmi Elizu Reid á toppnum annan mánuðinn í röð Áslaug Arna, Dóri DNA og Frikki Dór í listapartýi Þjóðin virðist tengja við streituna Birta Sólveig fer með hlutverk Línu Langsokks Emilíana og Víkingur Heiðar meðal tólf tilnefndu Listrænn stjórnandi Bolshoj-ballettsins til margra áratuga látinn Ungfrú Ísland með flestar tilnefningar Stendur fyrir auðmannsgleði í Elliðaárdal Eliza Reid efst á bóksölulistanum Opnaði sumarið með sólríkum stæl Eitt merkilegasta verk 21. aldarinnar á Íslandi Blautir búkar og pylsupartí Mæðgin á stóra sviðinu í Feneyjum með íslenskan arkitektúr Sjá meira
Lengi framan af stóð konum ekki til boða að verma skólabekki en Guðrún Ingólfsdóttir bókmenntafræðingur ætlar að halda erindi í dag um bókmenningu íslenskra kvenna á miðöldum. Fyrirlesturinn er í Lögbergi í Háskóla Íslands og hefst klukkan 16.30. Guðrún, hvað áttu við með bókmenningu? „Þegar talað er um bókmenningu á þessum tíma þá tengist það fyrst og fremst handritamenningu. Þó prentsmiðja væri í landinu þá hefur ekki varðveist nema ein prentbók úr eigu konu fyrir 1730, mér vitanlega.“ Kunnu konur yfirleitt að lesa og skrifa? „Já, það sem ég var fyrst og fremst að gera var að reyna að fá innsýn í bókmenningu kvenna frá miðöldum til ársins 1730. Ég leitaði að öllu sem ég gat fundið um bókaiðju kvenna frá þessum tíma hvort sem það voru handrit sem þær áttu eða handrit með þeirra hendi. Ég fór líka í skáldaðar og sögulegar heimildir og reyndi að finna dæmi um bóklega menntun kvenna. Framan af voru það fyrst og fremst yfirstéttarkonur sem fengu hana. Það er ekki fyrr en á 17. öld sem ég fann dæmi af læsri og skrifandi alþýðukonu. Það er í sjálfu sér mjög merkilegt því að lög um lestrarkennslu tóku ekki gildi fyrr en um miðja 18. öld og lög um skriftarkennslu árið 1880.“ Af hverju stoppar þú við 1730? „Það ár deyr Árni Magnússon handritasafnari og það urðu ákveðin vatnaskil eftir söfnun hans. Ég sá þess hreinlega stað í bókaeign kvenna.“ Hvers konar bækur áttu konur? „Bækur kvenna voru fjölbreyttar að efni og erfitt að lýsa þeim í stuttu viðtali. Sumpart endurspeglar þó bókaeign kvenna eitt meginhlutverk þeirra sem húsmæðra og mæðra, en þær sáu oft um menntun barna á fyrstu stigum. Og þó að þær hafi ekki fengið formlega menntun innan skóla þá má í bókum kvenna finna efni sem tengist skólunum.“ Fyrirlesturinn er ókeypis og allir eru velkomnir á hann meðan húsrúm leyfir. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 1. nóvember 2016.
Menning Mest lesið „Þetta kom mér jafnmikið á óvart eins og öðrum“ Tíska og hönnun Elliot Page frumsýndi nýju kærustuna á Skólavörðustígnum Lífið Skapandi sumarstarf varð að þætti á laugardagskvöldum á RÚV Bíó og sjónvarp Skordýrabrúðkaup í Laugardalslaug Lífið Sonur Rögnu og Árna fæddur Lífið Krakkatían: Leikhópurinn Lotta, fótboltamót og sumarsólstöður Lífið Næsti Bond undir þrítugu og þrír efstir á blaði Bíó og sjónvarp Rúrik mætti með kærustuna í brúðkaupið Lífið Lilja Sif Pétursdóttir krýnd Miss Supranational Europe og talin myndfríðust Lífið Einn með fyrsta vinning og vann tæpar 54 milljónir Lífið Fleiri fréttir Laxveiði í net á góðum sumardegi 1993 í Óseyrarnesi Ragga Gísla er borgarlistamaður Reykjavíkur Stórstjörnur úr dansheiminum í Tjarnarbíói Ráðin nýr forstöðumaður Gunnarsstofnunar á Skriðuklaustri „Er ég ekki nóg nema ég sé í gervi einhvers annars?“ Dularfull glæpasaga fær bókafólk til að klóra sér í kolli Ungfrú Ísland og Hringir Orfeusar og annað slúður með flest verðlaun á Grímunni Frægasti ástarþríhyrningur sögunnar fær nýtt líf Ljóð Lomma reyndist vera skáldskapur gervigreindarinnar Eva Fretheim hlaut Glerlykilinn Listamaðurinn sem gleymdist gjörsamlega „Ekkert gengið að casha út á pabba“ Hildur í aðalhlutverki á Listahátíð í Reykjavík Skjaldborg í átjánda sinn: „Ef maður býr á svona stað og vill eitthvað þá verður maður að hafa fyrir því sjálfur“ Verðlaunaleikstjóri leikstýrir jólasýningu Þjóðleikhússins Krimmi Elizu Reid á toppnum annan mánuðinn í röð Áslaug Arna, Dóri DNA og Frikki Dór í listapartýi Þjóðin virðist tengja við streituna Birta Sólveig fer með hlutverk Línu Langsokks Emilíana og Víkingur Heiðar meðal tólf tilnefndu Listrænn stjórnandi Bolshoj-ballettsins til margra áratuga látinn Ungfrú Ísland með flestar tilnefningar Stendur fyrir auðmannsgleði í Elliðaárdal Eliza Reid efst á bóksölulistanum Opnaði sumarið með sólríkum stæl Eitt merkilegasta verk 21. aldarinnar á Íslandi Blautir búkar og pylsupartí Mæðgin á stóra sviðinu í Feneyjum með íslenskan arkitektúr Sjá meira
Skjaldborg í átjánda sinn: „Ef maður býr á svona stað og vill eitthvað þá verður maður að hafa fyrir því sjálfur“